Giriş
Kendine güven günümüz insanının sahip olması gereken en önemli özelliklerden. Ve maalesef çocuklukta ya kazanılıyor ya da kazanılamıyor bu özellik... Üstelik geleneksel korumacı aile yapımız içinde hiç de kolay değil, kendine güven sahibi çocuklar ve dolayısıyla yetişkinler kazandırmak topluma... İşte uzmanların görüşleri ve araştırmaların sonuçlarına göre; çocukları yetiştirirken kendine güven sahibi olmalarının önündeki en önemli eğitim hatalarıyla, yapılması gerekenler..
Pek çok zeki ve yetenekli insanın kendine güvensizlik nedeniyle sahip oldukları yeteneklerin çok altında performans gösterdiği yapılan araştırmalarla desteklenen bir gerçek. Peki kendine güven nedir? İşin uzmanlarına bakılırsa; kendine güven insanın kendi olabilme gücünden başka bir şey değil. Kendini sağlıklı bir şekilde seven ve olduğu gibi kabul edebilmeyi öğrenenlerimiz kendine güveni de öğreniyor. Kendine güven, doğuştan gelen bir özellik kesinlikle değil. Çocukluğumuza ve anne babalarımızın çocuk yetiştirme stiline dayanıyor bu özelliğin kökeni. Anne babalar çoğunlukla farkında olmadan davranış ve sözleriyle çocuklarının 12 kendine güvenini yok edebiliyorlar. Ya da dengesiz aile ortamları. Sürekli kavga eden anne-baba veya parçalanmış aileler...
Çocuğun kendine güvenini yıkacak ebeveyn tiplemeleri
KENDİ HAYALLERİNİ ÇOCUKLARINDA YAŞAMA HIRSI:
Ünlü psikiyatrist Freud’un teorilerinden biri ebeyevnlerin ister istemez kendi hayallerini çocuklarında yaşama tutkusuna kapıldığıydı. Benim yapamadığımı çocuğum yapsın isteği. Sorun bu tutkuyu yaşarken anne-baba, çocuklarının gerçekte kim olduğunu, yetenek ve becerilerinin ne olduğunu görüp kabullenmek istemediği durumlarda ortaya çıkıyor. Acı gerçeği kabul etmek zorunda kaldıklarında ise bunun kaderin kendilerine acımasız bir oyunu olduğunu düşünüp, ister istemez hayal kırıklıklarını çocuklarına yansıtıyorlar.
FAZLA KORUYUCU OLMAK:
“Kaydırak mı? Çıldırdın mı çocuğum, kaza falan olur Allah korusun”. Anksiyete düzeyi yüksek ebeveynler farkında olmadan bu anksiyeteyi çocuklarına yansıtıyorlar. Annesinden babasından korkuyla yaşamayı öğrenen çocuk, bu korkuyu kendi yaşam seçimlerine uyguluyor ve yavaş yavaş kendine güvenini kaybediyor. Yine aynı şekilde, anne babasının kendine güvenmediğini gördükçe, çocuk da kendine güven duyamıyor. Bu tip aile ortamlarından çıkan çocuklar hayatta problem çözme yeteneği kısıtlı olup, kendi hayatlarında gerekli zamanlarda gerekli değişiklikleri yapamayan yetişkinler oluyorlar.
GEREĞİNDEN FAZLA DEĞER VERMEK VE YÜCELTMEK:
Gereğinden fazla değer vermek de çocuğa, gereğinden az değer vermek kadar kötü bir yetiştirme hatası! “Benim kızım hem şahane güzellikte, hem müthiş zeki, hem de yetenekli...” diye her yerde konuşan bir anne, çocuğunun kendi gerçek potansiyelini keşfetmesine engel olup, altından kalkamayacağı bir utançla yaşamasına neden olur.
BİLİNÇALTI EBEVEYN ARZULARI:
Bazı anne babalar ise bilinçaltı çocuklarını kendilerine rakip olarak görebiliyorlar. Çocuklar ise ebeveynin bu paranoyak tavrını hemen kayıt edip, mental engeller koyarak bu ebeveyne karşıt davranış geliştiriyor. Bütün bu yetişme tarzlarında ortak bir payda var. O da çocuğun kendini, kriterlerin çok yükseğe yerleştirildigi bir dünyada sürekli yetersiz göreceği.
KENDİNE GÜVEN NASIL İNŞA EDİLİR?
Kendine güven inşa etmek uzun bir süreç. Bu değişken bir değer ve inşa ettikten sonra sürekli beslememiz ve onarmamız gerekiyor. Güçlü bir temel şart. O da çocuklukta gerçekleşen bir şey. Kişilerin çocuklukta kendilerinin oldukları gibi sevilecekleri ve değer kabul göreceklerini anlamaları şart.
Bu yazı 20 Şubat 2011 tarihli Pazar Postası'ndan alınmıştır
