Yeni sistemde primin artması, emekli aylığını yükseltmiyor

Soru: SSK’dan 2010’da emekli olacağım. Primlerim yeterli. Ama fazladan her ay 300 lira prim ödüyorum. Ödediğim aylık primi arttırsam, emekli maaşıma ne kadar artış sağlar? E.B.

Cevap: 1 Ocak 2000’den itibaren emekli aylığı hesaplanmasında, katsayı ya dayalı gösterge sistemi terk edilerek, yerine tüm çalışma dönemindeki prime esas kazancın emekli aylığı hesaplanmasına etkili olduğu yeni bir usul getirildi. Bu usulde, emekli olmaya kısa süre kala ödenen primi artırmak, emekli aylığını artırmaya yetmiyor. 1 Ocak 2000’den sonraki prim ödemelerinize esas kazanç tutarınız yüksek değilse (tavandan veya tavana yakın tutarda değilse), emekli aylığınızı artırmayacağından fazladan prim ödemenize gerek yok.

Belediye resmi daire sayıldığından Damga Vergisi’ni kişiler öder
Soru: Belediye ile gerçek kişinin yapmış olduğu sözleşmenin Damga Vergisi’ni kimin ödemesi gerekiyor? Belediye ödemesi gereken Damga Vergisi’ni de bize ödetmeye uğraşıyor. Serap İLEK

Cevap: Damga Vergisi Kanunu’nun 3’üncü maddesi ‘Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisi’ni kişiler öder’ hükmünü içermektedir. Damga Vergisi Kanunu’nun resmi daireyi tanımlayan 8’inci maddesi de ‘Bu kanunda yazılı resmi daireden maksat, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir’ hükmündedir.
Yasa, belediyeleri resmi daire saydığından, belediye ile kişi ve kurumlar arasında düzenlenen kağıtların Damga Vergisi’ni kişi veya kurumların ödemesi gerekmektedir. Dolayısıyla belediye ile yapacağınız sözleşmenin belediyece ödenmesi gereken Damga Vergisi’ni de sizin ödemeniz gerekir. Belediye haklı.

Kıdem tazminatını alarak ayrılan istediği zaman tekrar çalışmaya başlayabilir
Soru: Bir işyerinde emeklilik için yaş şartı dışında diğer şartları yerine getirerek, sosyal güvenlik kurumundan (SGK) aldığımız belgeyi işverene ibraz ederek, kıdem tazminatımızı aldığımızı biliyoruz. Tazminatını belirtilen şekilde işverenden alan biri, ne kadar süre sonra tekrar SGK’ya bildirerek çalışabilir? Seyfettin METİN

Cevap: Emeklilik için aranan yaş dışındaki şartları yerine getirdiğinden, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılan kişi, istediği zaman bir başka işyerinde, hatta ayrıldığı işyerinde çalışmaya başlayabilir. Herhangi bir kısıtlama yok.

Gayrimenkul satışında dikkatsiz davranan, vergi ödemek zorunda kalır
Soru: 3 yıl önce 140 bin liraya satın aldığım daire için tapu harcını asgari Emlak Vergi değeri olan 20 bin lira üstünden ödedim. Bundan dolayı dairenin alış bedeli tapuda 20 bin lira görünüyor. Şimdi daireyi satacağım. Ancak, kanun değişmiş. Tapu harcı alım-satım bedeli üstünden ödenmeye başlamış. Daireyi 180 bin liraya satacağım.
180 bin liradan tapu harcı ödediğimde, tapu kayıtlarında 20 bin liraya aldığım daireyi 180 bin liraya satmış görüneceğim. Bu, başıma Gelir Vergisi yönünden sorun açmaz mı? 160 bin lira kazanç elde etmiş görüneceğimden, 160 bin lira Gelir Vergisi istenir mi? Elde etmediğim kazanç için Gelir Vergisi’ne muhatap olmamak için ne yapabilirim? Seyfi ALGÜL

Cevap: Endişenizde haklısınız. Çünkü, edinme tarihinden itibaren 5 yıl (1 Ocak 2007’den önce edinilenlerde 4 yıl) içinde elden çıkarılan gayrimenkullerden sağlanan kazaçlar, ‘değer artış kazancı’ kapsamında Gelir Vergisi’ne tabi bulunuyor. Bundan dolayı, 3 yıl önce alınan ve tapuda alış bedeli 20 bin lira görünen dairenin, 5 yıl dolmadan satılması ve tapuda satış değerinin de 180 bin lira görünmesi halinde, 160 bin lira kazanç elde etmiş olursunuz.
Bu kazancınızın değer artış kazancı olarak Gelir Vergisi’ne tabi tutulması gerekir. Bu duruma daireyi satın aldığınızda yapılan tapu işlemleri sırasında, tapuya gerçek alım satım değerini yazdırmamanız yol açıyor. Oysa tapuya, harca esas olan 20 bin lira emlak vergi değerinin yanında, gerçek alım satım değerinin 140 bin lira olduğunu yazdırmanız gerekiyordu.
Bunu yapmadığından daireyi 180 bin liraya satmanız durumunda, tapuda görünen değerin tapu harcına esas olan 20 bin liranın, arsa payına ilişkin emlak vergi değeri olduğunu, dairenin gerçek alış bedelinin 140 bin lira olduğunu kanıtlamanız gerekir. Şayet daireyi kanaat verici belgelerle 140 bin liraya satın aldığınızı kanıtlayamıyorsanız, dairenizi alım tarihi üstünden 5 yıl geçtikten sonra satmanızda yarar var. Aksi halde Gelir Vergisi yönünden başınız ağrır.

Memuriyetten önceki SSK hizmetleri maaş derecesine sayılmaz
Soru: 20 Mayıs 2009’da rafineriden emekli oldum ve 93 bin lira tazminat aldım. Dolayısıyla vergi kesintim yüzde 27’nin üzerinde olmuştur diye düşünüyorum. Acaba fazla kesilen verginin iadesi hakkım doğdu mu? Doğduysa nasıl bir yol izlemeliyim? Recep GÖÇER

Cevap: Memuriyet hizmeti ile memuriyetten önceki SSK’lı hizmet sürelerinin birleştirilmesinde, SSK’ya prim ödenen günler, hak edilen aylık derece ve kademesine sayılmaz. Ancak, emekliliğe esas derece ve kademesine sayılır. Nitekim, sizin de SSK’ya olan prim ödemeleriniz emekliliğe esas derece ve kademenize sayılarak intibakınız yapılmış.
Ancak, maaş derece ve kademenize sayılmamış. Yapılan işlem doğru. Maalesef yeni yasa ile bu konuda yapılan bir değişiklik de yok.

63 yaşından gün alanlar şehirlerarası otobüslerde şoförlük yapamaz
Soru: 1 Şubat 1948 doğumluyum. Bir seyahat firmasında şehirlerarası otobüs şoförlüğü yapmaktayım. Terminalden çıkış alırken, terminal polisi tarafından belgelerim incelendiğinde, Ulaştırma Bakanlığı’ndan gelen yazıya istinaden 63 yaşından gün aldığımı ve artık şehirlerarası otobüs şoförlüğü yapamayacağımı söylediler. Bu nedenle çalışamıyorum. Hangi durumda çalışmaya devam edebilirim? Yoksa artık çalışmayacak mıyım? Osman ÇINAR
Cevap: 11 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin, şoförlerde aranacak nitelik ve şartlar başlıklı maddesine göre, kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, çalışan veya çalıştırılan şoförlerin ‘63 yaşından gün almamış olmaları’ gerekmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmüne göre, ilgililerin de belirttiği gibi 63 yaşından gün almış olduğunuzdan ,şehirlerarası otobüs şoförlüğü yapamazsınız.

İkinci sefer işsizlik ödeneği almak için ilk ödenek aldığınızda aranan şartlar aranır
Soru: 6 Ocak 1970 doğumluyum. 4 Haziran 1987’de SSK’lı oldum. 1- Tam olarak hangi tarihte emekli olabilirim? 5140 gün prim ödemem var. 2- Şu an çalışmıyorum. İşsizlik maaşı aldım. Bittikten sonra bir süre çalıştım. Tekrar işsizlik maaşı almam için şartlar nedir? Alican KIZGIN

Cevap: 1) 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 235 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5375 güne tamamlamanız şartıyla, 6 Ocak 2020’de emekli olabilirsiniz.
2) Tekrar işsizlik ödeneği alabilmeniz için, ilk işsizlik ödeneği aldığınızdaki şartlar aranır. Yani, son 120 günü kesintisiz olmak üzere geriye doğru en az 600 gün prim ödemeniz, iş akdinizin işverence haksız yere veya tarafınızdan haklı yere feshedilmiş olması ve iş akdinizin feshinden itibaren 30 gün içinde işsizlik ödeneği için başvuru yapmanız gerekmektedir.