Son yağışlar neden hiç işe yaramadı?

İSKİ'nin verilerine göre İstanbul barajlarındaki doluluk günden güne azalıyor. Bugün itibariyle barajlardaki doluluk yüzde 26.44'e kadar gerilemiş durumda. Bir önceki hafta perşembe günü ise doluluk yüzde 27.32 düzeyindeydi. Daha da önceye gidildiğinde 22 Mayıs tarihinde yüzde 28.86 düzeyinde olan doluluk o günden sonra istikrarlı bir şekilde düşmeye başladı.

Yağan yağmurların barajları dolduracağı beklentisinin aksine 26 Mayıs'ta yüzde 28'e gerileyen doluluk oranı kademe kademe düşerek yüzde 26 sınrına doğru yaklaşıyor.

SON 1 YIL DAHA DA VAHİM

Son 1 yıldaki aylık ortalamalara bakıldığında ise durum daha da vahim gözüküyor. Geçtiğimiz yılın Mayıs ayında İstanbul barajlarındaki doluluk yüzde 88.5 iken bu yılın Mayıs ayındaki rakam tam anlamıyla şoke edici: Yüzde 26.89

Doluluk oranlarının özellikle Temmuz ayından sonra hızlı bir şekilde düşüşe geçtiği görülüyor. Ağustos'ta yüzde 64.32 olan barajlardaki doluluk ekim'de yüzde 46.88, Aralık'ta yüzde 38.13, Şubat'ta ise yüzde 31'e kadar geriledi. Mart'ta hafif bir artış olsa da doluluk oranları son iki ayda yeniden düşüşe geçti ve yüzde 30'un da altına indi.

NEDEN İŞE YARAMADI?

Son yağışların neden barajlara bir etkisinin olmadığını değerlendiren uzmanlar, özellikle yağışların yüzeysel akışa geçip denize dökülmesine ve bölgesel olmasına dikkat çekiyor. Suyun barajlara faydalı olabilmesi olması için yavaş yavaş yağması gereğine dikkat çeken uzmanlar, ayrıca kışın beklenen kar yağışlarının gerçekleşmemesinin barajların bu kadar düşmesinde çok önemli olduğunun altını çiziyor. Dönemsel yağışların ise önemli bir etkisinin olmayacağının altı çiziliyor.

İSTANBUL'DA YAPILAŞMA ÇOK, SU TOPLAMA HAVZALARI İMARA AÇILMIŞ

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Şen, yağışların neden etkili olmadığını şu sözlerle anlattı:

"Bu yağışlar, bir anda ve hızlı yağıp çok fazla suyu aşağıya indirdiği için yüzeysel akışa geçip denizlere akıyor. Yağışın toprağa temas etmesi, toprağa geçip yeraltı sularını beslemesi lazım. İstanbul gibi betonlaşmış, asfalt bir yerde toprağı göremiyorsunuz. Ya gölet oluyor ya da akıp gidiyor. Yeraltına etkisi olmuyor. Yüzeysel akışa geçiyor. İstanbul'da yapılaşma çok. Su toplama havzaları imara açılmış, çok yapılaşma var. Dolayısıyla bu yağışların barajlara etkisi beklenilen şekilde olmuyor."

ORMANLIK ALANLAR KORUNMALI

Prof. Dr. Orhan Şen, barajlarda su havzalarındaki betonlaşmanın da olumsuz etkilerinin görüldüğünü kaydederek, barajların su tutmasında ormanlık alanların korunmasının büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.

Şen ayrıca küresel ısınmadan dolayı bölgede iklim değişikliğinin meydana geldiğini ve Türkiye'nin artık "yarı tropik iklim" sisteminde kabul edilmesi gerektiğini anlattı. Şen, "Yarı tropikal iklim" sisteminde, mevsim değişimleri sırasında kısa süreli sağanağın normal olduğunu aktararak, şu bilgileri verdi:

"Tropik iklim kuşağı, 30 derece enlemlerinden başlar ancak küresel iklim değişikliği nedeniyle kuzeye doğru kaymaya başladı. Yarı tropik olan kısım, bizim bölgemize geldi. Daha ileriki senelerde, tropik iklime doğru girmeye başlayacağız. Aşırı yağışlar, kuraklık, fırtına, hortum, bu iklim değişikliğin sonuçlarındandır. Küresel ısınmadan önce tabi ki bu yağış normal değildi. Dünyanın ortalama sıcaklığı 2 derece artış gösterdi. Bunun yanı sıra sera gazlarından en önemlisi olan karbondioksit 400 ppm'e çıktı. 400 ppm, geçmişte görülmemiş bir değer. Dolayısıyla dünya ısınmaya devam ediyor. Isınma devam ettikçe Türkiye'de bunun etkileri, sellerle fırtınalarla kuraklıkla kendisini gösterecek. Yani, küresel iklim değişikliği nedeniyle Türkiye'de mevsim değişimleri döneminde, afet şeklindeki faydadan çok zarar veren aşırı yağışlar bundan sonra da olacak." (HÜRRİYET)

MOGAN VE EYMİR’UN SUYU DA AZALIYOR

Bu arada, Ankara ve ilçesi Gölbaşı’nda hayat veren Mogan ve Eymir göllerinde su seviyesi, yağmurlara rağmen azalmaya devam ediyor. Her iki gölde su seviyesinin son bir ay içersinde yarım metre azaldığı görüldü. Yaz döneminde kıyılarda bataklık görülebileceği belirtildi.

Gölbaşı İlçesi Koruma, Geliştirme ve Turizm Derneği Başkanı İsa Ömercan, "Gölde tedbirler alınmazsa önümüzdeki ay kıyılarda bataklıklar oluşabilir" dedi. Son zamanlarda Gölbaşı’na düşen yağmurların su seviyesini yükseltmediğini, önümüzdeki yaz ayında ve havaların ısınmasıyla birlikte Mogan ve Eymir göllerinde kuraklık tehlikesi yaşanabileceğine dikkat çeken Ömercan, şunları söyledi:

"Mogan’dan Eymir gölüne kanaldan su bırakılıyor. Son bir ay içerisinde su seviyesi yaklaşık yarım metre düşmüştür. Bu hızla giderse önümüzdeki ay kıyılarda bataklık görülebilir. En azından kanal tahliye kapakları kapatılarak suyun Mogan Gölü’nde kalması sağlanmalıdır" dedi.

Mehmet DEMİR/GÖLBAŞI(Ankara), (DHA)