Semt pazarları kırmızı alarm veriyor

IŞIL CİNMEN

Fotoğraflar: Muzaffer KANTARCIOĞLU


Limonun en ekşisi, portakalın en sulusu, elmanın kıpkırmızısı, yeşillerin taptazesi buradadır. Karmaşık ve gürültülüdür ama şehrin en canlı, renkli, nostaljik yerlerindendir de... Her telden insanı görürsünüz, herkes bir süreliğine de olsa burada eşittir. Kısaca, semt pazarları güzeldir...

Ama şimdi zor durumdalar. Süpermarketlere karşı verdikleri zorlu mücadeleye bir de ekonomik zorluklar eklendi. Pazarcılar da, pazarların sadık ziyaretçileri de dertli.

​


BAZI PAZARLAR KAPANABİLİR

Yusuf Karadağ (44) 30 yıldır pazarcı

Kapüşonlu üst satıyorum, yazın da mayo... Yazın yine iyiydi de, bu kış hep cepten harcıyoruz. Bu kış çok soğuk geçiyor. Millet soğukta alışverişe çıkmıyor. Mağazada 35 liraya sattıklarını ben burada 15 liraya satıyorum ama yine de alamıyorlar. “Pahalı” diyorlar, pazarlık yapıyorlar. Üşüyor çocuğu görüyorum, daha da ucuza vermek zorunda hissediyorum. Eskiden günde 150-200 sattığım olurdu, artık 15-20 tane ancak satıyorum. Ama size söyleyeyim; işler iyi gitmiyor. Bazı pazarlar kapanabilir.

KESTANELERİMİ YİYORLAR ALMADAN GİDİYORLAR

Engin Boğan (23) 8 yıldır pazarcı

Mevsimine göre kışın kestane, ceviz satıyorum, yazın meyve sebze... Önceden daha hareketli, daha büyük, daha güzeldi pazarlar. Şimdi Salı Pazarı’nın yerini değiştirdiler, çevre yolunun yanına koydular. Sıkıntı büyüdü. 7 gün çalışıyorum, her gün başka pazardayım. Cevizin kilosu 15 lira, benim cebime kalan günde 100 lirayı bulmuyor. Zaten 100 lira da tezgahın kirası var. Bazen geliyorlar, tadına bakacağım deyip kestanelerimi, cevizlerimi yiyorlar, almadan gidiyorlar. Onlara da kızamıyorum ki... Herkesin durumu aynı.


ÇOCUKLARIMA BALIK YERİNE MANDALİNA YEDİRİYORUM

Faruk Özyakışır (22) 10 yıldır pazarcı

Karslıyım ben. 12 yaşından beri her gün bir pazardayım, baba mesleği... Hep mandalina, portakal, elma, muz satıyorum. Haftanın 6 günü çalışıyorum. Göztepe Pazarı, Salı Pazarı, Erenköy, Ümraniye, Bakkalköy Pazarı... En iyisi Ümraniye, orada daha çok satıyorum. Bu yıl satışlar çok düştü. “Mandalina 2 lira” diyoruz, “pahalı” diyorlar. Almıyorlar, “Para yok” diyorlar. Eskiden 3 kilo alan, şimdi 1 kilo alıyor. Pazarcılar çok zor durumda, yıllık 3 bin lira tezgah kirası veriyoruz. Üç çocuğa bakıyorum, geçinemiyorum işte. Bazen tüm gün çalışıyorum ama cebime 10 lira kalmıyor. Çocuklara da mandalina yediriyorum. Bak, şu karşı tezgahta balıkçı var; oradan bir kere balık götüremedim eve.


ŞOV YAPMAK İŞİMİN PARÇASI

Şehmus Özmen (30) 16 yıldır pazarcı

Şov yapmak işimin parçası. Bağırıyorum çünkü 3 çorabın 5 lira olduğunu, ucuza sattığımı halka duyurmak istiyorum. Bağırırken deşarj oluyorum. Diyarbakır’dan geldim, orada hiç iş kalmadı. İstanbul’da 6 gün çalışıyorum. En kaliteli pazar Tuzla’da; oradaki müşteri çocuğuna en iyisini almaya çalışıyor. Ben de daha kaliteli 3 çorabı 15’e satıyorum. En kötüsü Salı Pazarı; burada kaliteye değil, en ucuza bakıyorlar. Bir de sadece hırsızlık için pazarlara gelenler var. Geçen hafta yine iki kişi yakaladım. Yakalayınca, “Hırsızlık yapmayın, isteyin veririm” diyorum hep.

ÇOK KISKANIRDI BENİ RAHMETLİ

Adını saklayan teyze (85) Pazar müşterisi

Kocam 20 yıl önce öldü ama yüzümü saklayayım yine de, kesin görüp kızar o şimdi! Gülme, çok kıskanırdı beni rahmetli. Zaten yaşasaydı bu yaşta beni pazara yollamazdı. Çok pahalı geliyor bana pazar. Muz yemem gerekiyor ama tane tane alıyorum. Ben yiyeceğimi yedim, bugünlere geldim de... Yeni nesil bu pahalılıkta nasıl beslenecek onu düşünüyorum.

KIZLARIMI OKUTUYORUM BİZİM GİBİ OLMASINLAR

Vedat Özütanç (28) 18 yıldır pazarcı

Ne olursanız olun pazarcı olmayın. Var gücümle kızlarımı okutmaya çabalıyorum ki bizim gibi olmasınlar. Yazı kışı, gecesi gündüzü belli değil. Uyku yok bize. Gece 2’de hale gittim, 5’te tezgahı kurdum, akşam 10’a kadar ayaktayım. Eve gidince çocuklarımı bir saat ya görüyorum, ya görmüyorum. Sonra tekrar hale gidiyorum. 6, bazen 7 gün çalışıyorum ama yine de ay sonunu çıkaramıyorum.

BALIKLARA İÇİM GİTTİ AMA ALAMADIM

Kısmet Çevik (52) Pazar müşterisi

100 lirayla geldim. Aldığım; yarım kilo peynir, 1 kilo limon, biraz yeşillik, bir de tek muz. Daha fazla muz alma şansım yok. Şu anda cüzdanımda 15 lira kaldı. Daha yemeklik hiçbir şey alamadım. Salatalık 7 lira mesela... Salatalık, ıspanak bile benim için lüks ama beslenmek için almak zorundayım. Balıklara baktım, içim gitti ama alamadım.

PAZARIN EN LÜKS TEZGAHI

Arif Gürey (21) 7 yıldır pazarcı

Ben balık satarım. çinekopun kilosu 40 lira, en pahalısı o. Mezgitin kilosu 8 lira. Balığın fiyatı arttı. Bu yıl neredeyse hiç balık almıyorlar. “İstiyoruz ama çok pahalı” diyorlar, Herkes alamadığı için üzülüyorum, bakanları görüyorum. Bu pazarın en lüks tezgahıdır bu... Günde 500, bazen 1000 lira kazanıyoruz ama 4’e bölüyoruz.


İNSANLAR PARASIZLIKTAN VİTAMİN ALAMIYOR

Anıl Özvarış (28) 15 yıldır pazarcı

Mardin’den geldiğimden beri pazarcılık yapıyorum. Herkes muzu pahalı sanıyor, eskiden pahalıydı, şimdi düştü. 3,5’a var, 4,5’a var, 6’ya kadar yolu var. 5 yıldır pazarların durumu kötü. İnsanlar parasızlıktan vitamin alamıyor. Maydanozun demeti geçen yıl 50 kuruştu, şimdi 1,5 lira oldu. Pahalıya aldığım için mecburen pahalıya satıyorum. Zarar ediyorum. Bu tezgah kaç eve bakıyor biliyor musun? Tek başına 6 eve bakıyor.