Nobel Ödülü Alanya'ya!

Kamu ortak mallarının kullanımını incelediği eseriyle Nobel ödülü alan ilk kadın ekonomist ABD´li 76 yaşındaki Elinor Ostom´un, örnek olarak Alanyalı balıkçıların kallandığı sistemi incelediği ortaya çıktı. Balık alanlarının paylaşımları konusunda örnek olduklarını öğrenen Alanyalı balıkçılar, gururlu olduklarını söyledi.

Alanyalı balıkçılar, ABD´li profesör Elinor Ostrom´un Nobel Ekonomi Ödülü´nü kazanmasında kendi geliştirdikleri sistemin katkısının bulunması nedeniyle gururlu olduklarını söyledi. Alanya Sınırlı Sorumlu Su Ürünleri İstihsal ve Satış Kooperatifi Başkanı Mustafa Çakır, 1970´li yıllarda denizdeki balıkları 3- 5 balıkçının toplaması nedeniyle babalarının büyük sıkıntılar yaşadıklarını vurgulayarak, daha sonra kooperatif tarafından bu sistemin geliştirildiğini söyledi. Balık avlanan bölgeyi kendilerince parsellediklerini kaydeden Çakır, "Bir noktada balık avlayan, ertesi gün diğerinin yerinde balık avlıyor. Böylece herkes için adaletli bir uygulama yapılmış oldu. Bu sayede bugüne kadar balıkçılar arasında ´sen az balık tuttun, sen çok balık tuttun´ tarzında bir sorun yaşanmadı" dedi. Balık sezonu başlamadan önce balıkçılarla toplantı yaptıklarını kaydeden Çakır, balık mevkilerinin kurayla belirlendiğini söyledi.

Ödül alan ABD´li ekonomistten bir taleplerinin ise olmadığını dile getiren Çakır, "Aldığımız bilgilere göre kendisi Alanya´ya 1975 yılında gelmiş ve balıkçılardan bilgi almış. Biz o zaman çocuktuk. Şimdi ´ödül kazandı´ diye kendisinden bir istekte bulunmak bize yakışmaz" dedi.

OSTROM´UN YAZDIKLARI

Ostrom kitabında Alanyalı balıkçılarla ilgili şu ifadelere yer vermişti:

"Alanya'da 1970'lerde balıkçıların balık alanlarını paylaşımı kavgaya neden oluyordu. Şiddet yaşanıyor, daha iyi balık alanlarını bulma yarışı masrafları artırıyordu. Alanya'daki balıkçı kooperatifi dahiyane bir fikir buldu. Balık alanlarını balıkçılara dağıtmaya başladı. Sistem 10 yılda oturdu. Buna göre balıkçıların listesi çıkartılıyor. Balık alanları belirleniyor. Balıkçılar kura çekilerek bu alanlara dağıtılıyor. Her balıkçı ertesi gün bir yandaki balık alanına kaydırılıyor. Böylece herkesin şansı eşit oluyor. Kuraya belediye başkanı ve jandarma da katılıyor. Ancak sistemin uygulanması ve gözetimi balıkçılarca yapılıyor. Alanya, kuralları katılımcıların koyduğu ve yönettiği ortak kamu malı kullanımına örnek oluşturuyor. Ancak çok balıkçı sisteme girerse balık alanları yetmeyebilir."

Ostrom kitabında Bodrum ve İzmir balıkçılarının organize olamadığını, Alanya'nın başarı örneğini tekrarlayamadığını da anlatmıştı.

BALIK YÜZDE 75 AZALDI

Kooperatifin yaklaşık 25 yıl başkanlığını yaptığını belirten eski başkanlarından Rıfat Kule ise "Eskiden bir gecede 100 ila 400 kilo arasında balık tuttuğumuz oluyordu. Şimdi maalesef öyle balık göremiyoruz. Büyük teknelerin avlanması nedeniyle yavru meydana gelmiyor. Bu nedenle balığın nesli yaklaşık yüzde 75 azaldı. Bu sıralı sistem sayesinde arkadaşlarımız evlerini ancak geçindiriyor" diye konuştu.

HERKESİN YERİ VE SINIRI BELLİ

Alanya´da 40 yıldır balıkçılık yapan 63 yaşındaki Ahmet Akman ise, şöyle dedi:

"Karaburun ve Gazipaşa arasındaki balık mevkilerinde sistem sayesinde aşırı avlanmayı önlüyoruz. Kooperatifimiz denetimlerini sürdürüyor, ancak dışardan gelen bazı balıkçılar bize zarar veriyor. Bu balıkçıların bazılarını uyardık, onlara sistemi anlattık. Böylelikle Alanya´da yapılan balıkçılığı denetim altına aldık. Kooperatife üye bugün 19- 20 balıkçı var. Üye olmayan ise yaklaşık 80 balıkçı var. Bunların hepsi de kurallara uyuyor. Kooperatif olarak bu sorunu uyararak, kaymakamlığın da desteğini alarak çözdük. Şimdi kimsenin bir şikayeti yok. Herkes sıraya giriyor ve her gün yer değiştiriyor. Balık avlayıp avlayamaması ise onun şansı. Çünkü herkesin yeri ve sınırı belli."

TANITIMA BALIKÇILARIN DA KATKISI OLDU

Alanya Belediye Başkanı AKP´li Hasan Sipahioğlu ise "Alanyalı balıkçılar, 1969 yılında kurulan kooperatif çatısı altında biraraya gelmişler. Geçmişte aralarında yaşanan balık mevkii kavgalarını kendi geliştirdikleri kura sistemi ile çözdüler. ABD´li ekonomist tarafından ele alınan eserde, Alanyalı balıkçıların geniş yer alması hepimizi mutlu etti. Böylelikle tanıtıma balıkçılarımızın da büyük katkısı oldu" diye konuştu.

DHA