Giriş
Soru: 15 yıl eksiksiz yatırdığım Bağ-Kur primim var. Bağ-Kur’dan malulen emekli olabilmem için yüzde kaç engelli raporu olması gerekir? SÜLEYMAN/KIRIKKALE
[[HAFTAYA]]
Cevap: Bağ-Kur’dan malulen emekli olmak için, en az yüzde 60 oranında işgücü kaybı raporu almanız ve bu rapor ve tıbbi eklerini inceleyecek olan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu, maluliyetinize karar vermiş olması gerekir. Prim ödemeniz yeterli olduğundan yüzde 60 oranında rapor almanız halinde malulen emekli olabilirsiniz. Yüzde 60 oranında rapor alamamanıza karşın, yüzde 40 ve üstünde rapor alabilirseniz, engelli hakkıyla emekli olmanız da mümkün. Ancak hangi şartlarda emekli olunacağı rapor oranına göre değişiyor.
5750 gün prim ödeyip 55 yaşınızı doldurmalısınız
Soru: 5 Ekim 1973 doğumluyum. 1 Eylül 1995’te sigortam başladı. Ne zaman emekli olabilirim? Oktay SELÇUK
Cevap: 25 yıl sigorta, 5750 gün prim ve 55 yaş şartına tabisiniz. 5750 gün prim ödemiş olmanız şartıyla 5 Ekim 2028’de emekli olabilirsiniz.
Bir ay askerlik borçlanması, yaşınızı 52’den 51’e düşürür
Soru: 20 Kasım 1967 doğumluyum. 20 Aralık 1989’da sigortalı oldum. 8700 gün primim var. 5 Mart 1987 ile 5 Eylül 1988 arasında yaptığım askerliğimi borçlanırsam, ne zaman emekli olabilirim? ŞÜKRÜ
Cevap: Askerlik süresinin bir ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz bir ay geri gider ve 25 yıl sigorta, 5450 gün prim ve 51 yaş şartına tabi olursunuz. Priminiz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 20 Kasım 2018’de emekli olabilirsiniz.
Annenizin doğumu 2000’den önceyse borçlansın
Soru: Annem 3600 günden emeklilik şartlarını sağladı. 600 TL maaş alabileceğini söylediler. Böyle olunca ben de ‘Acaba doğum borçlanmasıyla 5000 günden emekli olsa maaşı farklılaşır mı?’ diye düşündüm. Fakat kurumdan bilgi vermediler. Acaba maaş farkı olur mu? Olursa borçlanma yapıp o kadar para yatırmaya değer artış olur mu? Mustafa BIYIK
Cevap: Emekli aylığını sadece prim sayısı belirlemiyor. Prim sayısı ile üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı birlikte belirliyor. Ayrıca, prim ödeme dönemleri de çok önemli. Çünkü 2000’den önce ödenen primler, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arasında ödenen primler ve 1 Ekim 2008’den emekli olunacak tarihe kadar ödenen primler, emekli aylığını farklı ağırlıkta etkiliyor. Söylenen emekli aylığı tutarına göre; annenizin prim ödemelerinin ağırlıklı kısmı 2000’den sonra, hatta 1 Ekim 2008’den sonra olmalı. Ayrıca asgari ücret üstünden prim ödediği anlaşılıyor. Asgariden prim ödeyerek emekli aylığı yükseltmek mümkün değil. Eski sistemdeki gibi son yıllarda yüksek kazanç üstünden prim ödeyerek emekli aylığı yükseltmek, 2000’den sonra tarih oldu. Aylığı yükseltmek için, prime esas kazancın üst sınırından (6.961.50 TL) uzun yıllar prim ödemek gerekiyor. Annenizin borçlanmadan yararlanacak 2000’den önceki bir tarihte doğumu varsa, borçlanmanızda yarar var. Aksi takdirde, borçlanma yapmaya değmez. Bir an önce emekli olmasında yarar var. Ek ödemeyle (eski adıyla vergi indirimi) 650 TL civarında aylık bağlanır.
Öğrencilerin kredi borçları da af kapsamına alınmalı
Soru: 2007’de üniversite başlangıcıyla beraber katkı kredisinden yararlandım. 2 yıl boyunca yararlandım. Okulum bittikten sonra bu ana dek hiç ödeme yapmadım. Yaklaşık net ücrete bin lirayı aşan faiz uygulanmış. Vergi affı bu faize vuruyor mu? Hakan KİBAR
Cevap: 2011’de çıkarılan 6111 sayılı kanunda, öğrencilerin kredi borçları da kapsama alınmıştı. Kredi borcu olanlardan, kredi borçlarını aftan yararlanarak enflasyon oranında hesaplanan faizle birlikte taksitle ödeyenler, işletilen faizden kurtuldular. Meclis’te olan af kanununda bugün için öğrenci kredi borçları yok. Ancak Meclis’teki görüşmeler sırasında eklenebilir. Sorunuzun cevabı yasa çıktığında netleşir.
Torba yasa memura doğum borçlanması hakkı getiriyor
Soru: İlk girişi SSK olup memurluğa geçen ve doğum yapan, doğumdan sonraki çalışmadığı günleri borçlanabilir mi? N. HACALOĞLU
Cevap: Mevcut uygulamada kadın memur, doğum sonrasında iki yıla kadar ücretsiz izin alabiliyor. Aldığı ücretsiz izni de daha sonra borçlanabiliyor. Buna karşın Meclis’te bulunan torba yasa ile SSK’lılara tanınan doğum borçlanması hakkı memurlara da veriliyor. Torba yasa bu şekilde çıkarsa, doğum yapan memur, doğum sonrasındaki iki yıllık sürede çalışmadığı günleri doğum borçlanması yoluyla kazanabilir. Yasa çıktığında netleşen durumu burada kapsamlı olarak açıklarız.
