Giriş
Soru: Emekli öğretmenim. Eylül 2010’da Konut Edindirme Yardımı (KEY) listesinde adıma 1547 TL gözükmesine rağmen bankama 802 TL yatırılmış. Geri kalan paramı nasıl alabileceğimi bilemiyorum. Başbakanlık KEY idaresine defalarca başvurmama rağmen cevap alamadım. Ne yapmam gerekiyor? Hayrettin ÖZ Cevap: KEY ödemenizi Eylül 2010’da aldığınıza göre, KEY’i itiraz neticesinde almış olmalısınız. KEY ödeme listesinde 1547 TL görünmesine karşın, bankanın 802 TL ödemesinde maddi bir hata olduğu ortada. Son KEY listesi 31 Mart 2011’de yayımlanacak. Son listeye kadar KEY alamazsanız dava açmaktan başka çareniz kalmıyor.
24 aylık tutarında çeyiz yardımı alırsınız
Soru: Babamdan yetim aylığı 240 TL alıyorum. Evlenirsem çeyiz parası olarak ne kadar alabilirim? Çeyiz parası almazsam annemin maaşına ne kadar ilave olur? Çeyiz parası alırsam annemin maaşına benim maaşımı ne zaman ilave ederler? A.ARIKAN Cevap: Hangi kurumdan aylık aldığınızı belirtmemişsiniz. Sorunuzdan SSK veya Bağ-Kur’da aylık aldığınız anlaşılıyor.
[[HAFTAYA]]
Şayet SSK veya Bağ-Kur’dan aylık alıyorsanız yetim aylığınızın 24 katı kadar (5760 TL), çeyiz yardımı alırsınız. Emekli Sandığı’ndan aylık alıyorsanız aylığınızın 12 katı (2880 TL) tutarında çeyiz yardımı alabilirsiniz. Çeyiz yardımı alamazsanız annenizden başka aylık alan yoksa ve anneniz sigortalı çalışmıyor veya kendi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık almıyorsa, aylık bağlama oranı yüzde 50’den yüzde 75’e yükseleceğinden, annenizin aylığı artar.
28 gün daha prim ödeyip emekli olabilirsiniz
Soru: 29 Aralık 1966 doğumluyum. İlk işe giriş tarihim 14 Mayıs 1985 olup, ödenmiş prim sayım 4972 gündür. İnternet hesabına göre emekli hak yaşım 41 imiş. Ocak 2011’de emekliliğe bağlanacakmışım. Bu doğru mu? Halen işime devam etmekteyim. Şayet bu yıl başvuracaksam ne zaman ve ne kadar aylık bağlanır? AYLA Cevap: Emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme ve 41 yaş şartlarına tabisiniz. 28 gün daha prim ödeyerek, 4972 gün olan prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Hizmet birleşmeniz ve eksik evrakınız yoksa emekli aylığınız bir ay içinde bağlanır. Emekli aylığı tutarını, prim ödeme gün sayısı ile tüm çalışma döneminizde üstünden prim ödediğiniz kazanç tutarı belirliyor. Muhtemelen prime esas kazancın alt sınırı üstünden prim ödediğinizden, taban aylık bağlanacak. 600 TL civarında aylık bağlanır.
Eşiniz 69 ay isteğe bağlı prim ödeyebilir
Soru: Eşim 28 Eylül 1958 doğumlu. SSK giriş yılı 1994. Bugüne kadar sadece 250 gün prim ödenmiş. En düşükten nasıl emekli olabilir? Ayrıca, emekli olabilmesi için ne yapmamız gerekir? Bizim komşu bankadan kredi çekip kalan primlerini ödeyip emekli olmuş. Maaşı bağlanmış. Bankadan çektiği kredi için maaşından kesinti yapılıyormuş. Böyle bir sistem var mı? Varsa nasıl başvurabiliriz? M.ÖZKAN Cevap: Komşunuz muhtemelen Bağ-Kur’dan emekli olmuştur. Emekli olacak kadar Bağ-Kur sigortalılığı var. Ancak prim borçlarını banka kredisi ile ödeyerek emekli olmuştur. Kredi geri ödemesini de emekli aylığı ile yapıyordur. Bunun dışında toplu prim ödeyerek emekli olmak mümkün değil. Çünkü, Mevzuatta böyle bir borçlanma usulü yok. Eşiniz, yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi. 3350 gün daha prim ödeyerek, 250 gün olan prim ödemesini 3600 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Eşiniz 69 ay (2070 gün) isteğe bağlı prim ödeyebilir. 69 aydan sonra isteğe bağlıdan çıkıp, kalan 1280 gün prim eksiğini sigortalı bir işte çalışarak ödemesi gerekiyor.
Mirasçı kıdem tazminatını, elinizde alacağınızı gösteren belge varsa öder
Soru: Bir yıl önce emekli oldum, kıdem tazminatımı alamadım. İşveren ölürse kıdem tazminatını mirasçılarından alabilir miyim? Erkan KÖKEN Cevap: Mirasçılardan kıdem tazminatı talep edebilmeniz için, elinizde kıdem tazminatı alacağınız olduğuna dair bir belge olması lazım. Ya işverenden kıdem tazminatı alacağınıza karşılık bir belge (çek, senet vb) almanız, ya da dava açarak işverenden kıdem tazminatı alacağınız olduğuna dair bir mahkeme kararı almanız gerekir. Bunun dışında kıdem tazminatını almanız mirasçıların iyi niyetine kalır.
İki doğum için 12 bin 240 TL borçlanma bedeli ödenirse 1440 gün kazanılıyor
Soru: 4 yıl doğum borçlanmasına kaç lira yatırmam gerekiyor? 4 yıl doğum borçlanmasını hak etmem için kaç gün sigortalı olmam gerekir? Gönül YILMAZ Cevap: Doğum borçlanması için, sigorta başlangıç tarihinden sonra doğum yapma, doğum tarihinden sonraki iki yıl süresince sigortalı çalışmama, doğan çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi şartları aranıyor. İki doğum için en az 12 bin 240 TL borçlanma bedeli ödenmesi gerekiyor. İki doğum borçlanmasıyla 1440 gün kazanılıyor. Doğum borçlanması için bir gün sigortalı olmak da yeter.
Önceki işyerlerindeki çalışmalarınız için son işyeri kıdem tazminatı ödemez
Soru: 17 Ocak 1967 doğumluyum. 1989’dan beri 7000 gün primim var. 10 yıl bir şirkette ve en son 8 yıl başka bir şirkette çalıştım. Hâlâ da çalışıyorum. 15 yıl sigorta, 3600 prim olayından yararlanmak istiyorum. 8 yıl çalıştığım şirketten önceki 10 yıllık tazminatımı da alabiliyor muyum? Gökce ACE Cevap: Emekli olmak için, aranan sigortalılık süresi ve prim şartını yerine getirip, yaş haddini yerine getirmeyenler kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabiliyor. Emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Süre ve prim ödeme şartını yerine getirip, emekli olmak için yaş haddinin dolmasını beklediğinizden, istediğiniz zaman kıdem tazminatını alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Son çalıştığınız işyerindeki çalışma süreniz olan 8 yılın kıdem tazminatını alabilirsiniz. Son işyeriniz önceki işyerlerinize ilişkin çalışma süreleriniz için kıdem tazminatı ödemez.
110 gün askerlik yapmanız yeterli
Soru: 1 Şubat 1968 doğumluyum. 12 Mart 1990’da sigortaya giriş yaptım. 8000 gün prim ödemem var. 21 yıldır aynı işyerinde çalışıyorum. 26 Şubat 1988’de askere gittim. Askerliğimi yatırırsam ne zaman emekli olabilirim? İsmail TEMİZ Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 52 yaşınızı dolduracağınız Şubat 2020’de emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik sürenizin 110 gününü borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 110 gün geri gider ve 5350 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabi olarak, 51 yaşınızı dolduracağınız 1 Şubat 2019’da emekli olabilirsiniz.
