İstifa edene de kıdem tazminatı!

Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından iş kanunu gereğince vermiş olduğu bir tazminat şekli. Kıdem tazminatı aynı zamanda işçinin sigortası gibi. Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin da bazı şartlarda kıdem tazminatı alma hakları bulunuyor. İşte merak edilen sorular ve cevapları...

Askerlik, evlilik

* Gereken koşullar nelerdir?

Kıdem tazminatına hak kazanmak için bir işçinin aynı işyerinde 1 yıl çalışması ve kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Ayrıca, askere gidecek işçi, evlendikten sonra 1 yıl içinde işinden ayrılan kadın işçi, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan ve 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran işçi, emekliliği gelen işçi de işinden ayrılınca kıdem tazminatı alabiliyor. İşçi, vefat etse bile hak sahipleri veya yasal varisleri kıdem tazminatına hak kazanır.

* Nasıl hesaplanır?
Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alınıyor. Bir yıldan artan sürelerde oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında ücretin yanı sıra, düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiye ödemeleri gibi) brüt tutarları dikkate alınıyor.


İşyerinin taşınması

* İşyeri devredilirse alınır mı?
Hayır. İşyerinin tamamı veya bir bölümü hukuki bir işleme dayanılarak bir başka işverene devredildiğinde, mevcut iş sözleşmeleri tüm hak ve borçları ile birlikte devralana geçer. Dolayısıyla devri gerekçe göstererek hizmet akdinizi feshedemez ve kıdem tazminatı talep edemezsiniz.

* İşyeri taşınırsa alınabilir mi?
Çalışmakta olduğu işyeri, bir belediye (büyükşehirlerde büyükşehir belediye) sınırını aşacak şekilde taşınırsa, işçi ile işveren arasında var olan hizmet sözleşmesinde aksi yazmıyorsa işçi yeni adrese gitmek zorunda değil. Bu durumda da hizmet sözleşmesinin esaslı unsurlarından biri değiştirildiği için işveren, işçilerine kıdem tazminatı ödemek zorunda. Başvuru 6 işgünü içinde yapılmalı.


Maaşa zam yapılmazsa...

* Ücreti artırılmayan işçi ayrılırsa kıdem alır mı?
İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacağından, herhangi bir tazminat hakkı oluşmaz.


Hamilelik durumunda

* Hamilelik veya doğum nedeni ayrılan hak kazanır mı?
İşten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçinin tazminat hakkı yok. Yasal düzenleme açısından hamilelik veya doğum nedenine dayalı işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılıyor.

* Malullük aylığı nedeniyle ayrılan hak kazanır mı?
Hak kazanır. Çünkü, malullük aylığı almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerden sayılıyor.


Emeklilik için prim ve süre dolduysa...

* Yaş dışında emeklilik için gerekli şartları tamamlayan alır mı?
Evet. Çünkü, emekli aylığı almak için yaş dışındaki sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayılarını tamamlayarak kendi isteğiyle işten ayrılanlara kıdem tazminatı ödeneceği kanunla belirlenmiş durumda.

*10 bin lira net ücret alıyorum, kıdem tazminatıma esas ücretim ne kadardır?
Kıdem tazminatınız hesaplanırken, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemeyeceği belirtildiğinden, dönem kıdem tazminatı tavanı miktarı dikkate alınıyor. Bugün bu tavan her yıl için 4732 lira.


Hak kaybı süresi 10 yıl

* Kıdem tazminatında zamanaşımı var mı?
Kıdem tazminatında 10 yıllık zamanaşımı süresi var.

* Kıdem tazminatımdan kesinti yapılır mı?
Sadece Damga Vergisi (binde 7.59) kesilir, başka kesinti yapılmaz.

Çalışırken hastalanan

* İşçi işyerinde çalışırken işyerinden kaynaklanan bir hastalığa tutulursa iş akdini feshedip, kıdem tazminatı alabilir mi?
İşin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşamı için tehlikeli olursa işçi iş akdini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.

* Gazeteciler ne kadar sürede kıdem tazminatına hak kazanırlar?
Meslekte en az beş yıl çalışmış olan gazetecilere kıdem hakkı tanınır. Kıdem hakkı gazetecinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanır.