Giriş
Aşk, kavram olarak ‘tek’ olarak görünse de aslında türlü türlü halleri var. Her aşk başka bir şekilde başlıyor ve gelişiyor. Evet, bunların hepsine aşk deniyor ama hiçbiri, birbirine benzemiyor. Yani, “Ben neden arkadaşım gibi aşık değilim? Yoksa hiç aşık değil miyim?” diye sormanızın alemi yok. Çünkü seninki başka, onunki başka türde aşktır. İşte aşkın türleri...
1) ROMANTİK VE TUTKULU
AŞK Bu tür aşk genellikle ilk görüşte başlar. Tensel temasın ön planda olduğu bir aşk türüdür. Taraflar birbirlerini tanımadan ilk görüşte aşka tutulduğu için fiziksel görünüm çok önemlidir. Zaten ilk görüşte aşkın doğasında, kişinin daha önce kafasında oluşturduğu fiziksel yapıya uygun insanlara yönelmesi vardır. Cinsel yakınlık bu tür aşkta çok önemli yer tutar. Tutku da zaten bundan kaynaklanmaktadır. Tutkulu aşıklar sevgilileri için risk almaya hazırlardır. Kendini feda etme hissi yüksektir.
2) ARKADAŞLIĞI DA KAPSAYAN AŞK
Tutkulardan ve soyutluktan daha çok, mantığın ön planda olduğu, ortak noktaları fazla olan kişiler arasında gelişen aşktır. Bu aşk türü ilk görüşte değil, zamanla gelişir. Genellikle önce arkadaşlıkla başlar. Bir süre sonra, paylaşımlar arttıkça ve bu paylaşımlardan alınan keyif yükseldikçe ilişki aşka dönüşür. Fiziksel etkileşim ön planda değildir. Cinsellik de daha geri plandadır. Kişiler bu aşk türünde birbirlerini karşısındaki insana açma konusunda daha rahattır.
3) OYUNLARLA GELİŞEN AŞK
Elde etme hissini yaşamak için başlayan, genellikle kısa süren ve çok eşliliğe açık bir aşk türüdür. Kişi aşkı bir oyun olarak görür. Aşk oyunlarıyla karşısındaki kişiyi etkilemeyi amaç edinir. Aldığı haz da elde edilme tamamlandığında biter. Aynı anda birkaç kişiyle birlikte olma potansiyelleri vardır. Sık sık buluşma, her anı birlikte paylaşma gibi kaygıları yoktur. Zaten bir süre sonra karşısındaki insandan sıkılacak ve yeni birini elde etmek için oyunlara başlayacaktır.
4) SAHİPLENİCİ AŞK
‘Romantik ve tutkulu aşk’ ile ‘Oyunlarla gelişen aşk’ın karışımıdır. Duygusallık çok ön plandadır. Kıskançlık, güvensizlik gibi kavramlar en üst düzeydedir. Saplantılı bir aşk türüdür. Kişi, terk edilme korkusunu çok derinden yaşar. Yalnız kalma korkusuyla ilişkideki sorunlarını görmezler. Görseler bile ilişkiyi sonlandırmaya cesaret edemezler. Bu nedenle genellikle terk edilen taraf olurlar. İlişkiyi yaşarken de, bittiğinde de acı çekmekten hoşlanırlar. Ayrıldıklarında da bunun etkisinden uzun süre kurtulamazlar.
5) AKLA DAYANAN AŞK
‘Arkadaşlığı da kapsayan aşk’ ve ‘Oyunlarla gelişen aşk’ türlerinin kombinasyonudur. Bu aşk türünde heyecandan çok tarafların birbirinden ve ilişkiden duydukları memnuniyet önemlidir. Kişilerin kendi ve sosyal özellikleri ön plandadır. Eğitim, meslek, aile yapıları, kültürler gibi uyumlar gözetilir. Böyle bir uyum söz konusu olduğunda da ilişkinin hep uzun süreceği varsayılır. Genellikle evliliğe doğru gider. Kişiler bu ilişkinin kendileri için en iyisi olduğuna inanmıştır.
6) BEKLENTİSİZ ÖZVERİLİ AŞK
‘Romantik ve tutkulu aşk’ ile ‘Arkadaşlığı da kapsayan aşk’ türlerinin birleşimidir. Karşısındaki kişiyi kusurlarına rağmen seven, bağışlayıcı, destekleyici, onun iyiliğini kendi iyiliğinden çok düşünen aşk türü olarak belirtilmiştir. Koşulsuz ilgilenme, verme ve bağışlama söz konusudur. Bu türdeki aşk, kendini, sevilen kişiye kayıtsız şartsız sunmak anlamına gelir. Aşkı hissetmeyi görev gibi algılarlar, ancak aşktan hiçbir beklentileri yoktur. NOT: Bu yazı, Psikolog Esra Bayraktar Süngü’nün ‘Aşkın Türleri’ adlı makalesinden faydalanılarak yazılmıştır.
Aşk türlerinde cinsiyet faktörü
Birçok araştırmada aşk biçimlerinin cinsiyete göre farklılaştığı görülmüştür. Bu araştırmalarda; erkeklerin kadınlara oranla aşkı daha çok oyun gibi gördüğü ve daha tutkulu aşk yaşadıkları, kadınların ise aşkı erkeklere oranla daha çok arkadaşça, mantıklı ve sahiplenici olarak gördükleri ve daha arkadaşça aşk yaşadıkları gözlenmiştir.
Aşk türlerinde kişilik özellikleri
Aşk biçimleri zaman, yaş, ilişkinin aşamasına ve kişilik özelliklerine göre değişir. Dışadönük kişilerin ‘Romantik ve tutkulu aşk’ ile ‘Oyunlarla gelişen aşk’ yaşama eğiliminde olduğu gözlenirken, içe dönük kişilerin ‘Sahiplenici aşk’ı tercih ettikleri, ‘Akla dayanan aşk’ı ise reddettikleri tespit edilmiştir. Flört ilişkisi olan çiftlerin, evli/nişanlı çiftlere göre birbirlerine daha sahiplenici biçimde bağlandıkları belirtilmiştir. Yani bu çiftler evli ya da sözlü/nişanlı çiftlere göre ilişkilerinde daha çok duygusal olma ve sürekli olarak birlikte oldukları kişiyi kaybetme korkusu yaşama eğilimindedirler. Ayrıca, insanlar gençken aşkı daha çok oyun gibi görür, daha tutkulu ve sahiplenici olarak ilişkilerine bağlanır. Yaş ilerledikçe daha çok mantıklı ve arkadaşça ilişkileri tercih ederler. ‘Beklentisiz özverili aşk’, ‘Romantik ve tutkulu aşk’ ve ‘Sahiplenici aşk’ türlerini yaşayanların, ‘Oyunlarla gelişen aşk’ı yaşayanlara göre daha mutlu oldukları görülmüştür.
(1 HAZİRAN 2014 TARİHLİ POSTA KARNAVAL EKİNDEN ALINMIŞTIR.)
