Giriş
Göz sağlığıyla ilgili doğru bilinen 13 yanlış
Eşinizin dostunuzun gözlerinize iyi geleceğine dair verdiği pek çok tavsiyenin sadece bir hurafe olduğunu biliyor muydunuz? Göz Hastalıkları Uzmanı Yrd.Doç.Dr. Fatih Atmaca posta.com.tr için anlattı
SENİM TANAY KARAKUŞ senim.tanay@posta.com.tr Arpacığa sarımsak sürmek iyi gelir mi, göze limon damlatmak göz sağlığı için faydalı mıdır, gözlük takmak gözü tembelleştirir mi? Halk arasında çokça dile getirilen ancak doğru olmayan pek çok bilgi var. Peki doğru bildiğimiz yanlışlar neler?
Medical Park Bahçelievler Hastanesi'nden Göz Hastalıkları Uzmanı Yrd.Doç.Dr. Fatih Atmaca göz sağlığımıza yararlı olabileceğini düşünerek yaptığımız hataları posta.com.tr için sıraladı. İşte aslında tıbbi anlamda hiçbir karşılığı olmayan şehir efsaneleri:
YANLIŞ: Gözler yorulmasın diye dinlendirici gözlük kullanmak gerekir. DOĞRU: Dinlendirici diye bir gözlük kesinlikle yoktur, sağlıklı bir göze dinlenmesi için herhangi bir gözlük verilmez. Ancak hafif derecede göz bozukluğu olan bazı hastalarımızın bilgisayar karşısında, kitap okurken veya televizyon seyrederken kullandığı, diğer zamanlar takmadığı gözlüklerine yanlış bir şekilde dinlendirici gözlük ismi verilebiliyor.
YANLIŞ: Katarakt ameliyatı olunsa bile katarakt tekrarlar. DOĞRU: Katarakt ameliyatı olduktan sonra kataraktın tekrarlama ihtimali yoktur. Katarakt ameliyatlarında kalitesiz mercekler kullanıldığında mercek arkasında kısa sürede kireçlenme, matlaşma olabiliyor ve bu durum katarakt tekrarlaması zannediliyor.
YANLIŞ: Yakından televizyon izlemek gözleri bozar. DOĞRU: Genellikle gözleri bozuk olan çocuklar daha iyi görebilmek için televizyonu yakından izler. Televizyonun zararlı etkileri hepimizce biliniyor fakat doğrudan göz bozukluğu yapar demek biraz güç. Örneğin televizyonun yaygınlaşıp evlerimize girdiği yıllardan bugüne genel olarak göz bozukluklarında anlamlı artış olduğunu söyleyemezken özellikle son 10 yıldır cep telefonları ve tabletlerin yoğun kullanımına bağlı miyop ve astigmat sıklığında artışı net olarak gözlemlemekteyiz.
YANLIŞ: Göze limon sıkmak göz sağlığı için faydalıdır, göz tansiyonunu düşürür. DOĞRU: Limon oldukça asidik bir yapıya sahip olduğundan göze sıkıldığında faydadan çok zarar getirir. Göz ve gözyaşı yapılarını tahriş ederek kızarıklık, batma, yanma ve sulanma oluşturabilir. Göz tansiyonunu düşürmesi söz konusu değildir, asidik yapısı ve tahriş edici özelliği nedeni ile göz tansiyonunu azaltmaktan ziyade artırması daha olasıdır.
YANLIŞ: Göz tansiyonu ağrıya yol açar. DOĞRU: Göz tansiyonu sinsi bir hastalıktır, genellikle ağrı yapmaz. Göz tansiyonu hastalığı yani glokom göz içi basıncımızın yüksek olması sebebiyle görme sinirimizin tahrip olması ve görme kaybıyla sonuçlanan önemli bir hastalık. Çoğunlukla gözlerde ağrı olmaz, göz tansiyonu ağrı oluşturacak kadar yükselmişse iş işten biraz geçmiş demektir. Bu yüzden risk altındakilerin düzenli kontrolü büyük önem taşır.
YANLIŞ: Arpacığa sarımsak sürmek çok iyi gelir. DOĞRU: Arpacığa sarımsak sürmenin veya anne sütü damlatmanın faydalı olduğunu söylemek mümkün değil. Çok geç kalmadan hekime başvurup ilaç tedavisine başlanılmalı. Geç kalındığında çoğu zaman ilaçlar fayda etmez ve ameliyat gerekebilir.
YANLIŞ: Katarakt sadece yaşlılarda görülür. DOĞRU: Katarakt daha çok ileri yaş hastalığıdır fakat sadece yaşlılarda görülür demek son derece yanlış. Örneğin gebeliğinde bazı hastalıklar geçiren veya hatalı ilaç kullanan annelerin bebeklerinde, hastalıkları sebebi ile kortizon kullanan çocuklarda ve gençlerde, kontrolsüz tip 1 diyabet hastalarında çok daha erken yaşlarda katarakt görülebilir.
YANLIŞ: Lazer olduktan sonra katarakt ameliyatı yapılamaz. DOĞRU: Çok karşılaştığımız yanlış bir bilgi daha. Lazeri gözün en ön tabakası olan korneaya yani saydam tabakaya uygularız. Katarakt ise göz içerisindeki merceğin/lensin bozulmasıdır. İkisi birbirinden tamamen farklıdır ve lazer olan hastalar rahatlıkla katarakt ameliyatı olabilirler.
YANLIŞ: Lazer/göz çizme işlemi sadece bir defa yapılabilir. DOĞRU: Hayır, göz yapımız uygunsa ve gerekiyorsa lazer olmuş kişiler tekrar lazer olabilirler. Göz yapımız uygun değilse bir defa dahi olamazken uygun olduğu durumda bir defa daha lazer yapılabilir.
YANLIŞ: Aylık lensler bir ay boyunca çıkarmadan gözde kalabilir. DOĞRU: Kesinlikle sık karşılaştığımız büyük bir hata. Lenslerimizi her akşam çıkarıp solüsyonunu değiştirerek temizlemeliyiz. Lensler uzun süre gözde kaldığında gözümüzün saydam tabakasının oksijenlenmesi ve beslenmesi bozulur, enfeksiyonlara kapı aralanır. Nasıl ki ayakkabılarımızla uyumuyorsak lenslerimizle de uyumamalıyız. Ayağımızın tabanı mı daha hassas yoksa gözümüz mü?
YANLIŞ: Bebeklerde görülen şaşılık büyüdükçe kendi kendine geçer. DOĞRU: Göz kas koordinasyonu gelişmeye devam ettiği için ilk 6 ay ara ara olabilen kaymalar zamanla düzelebilir fakat sabitleşmiş bariz bir kaymanın zamanla düzeleceğini söylemek son derece güç. Maalesef bu yanlış bilgi sebebi ile göz hekimine geç başvurulur ve zaman kaybedilir.
YANLIŞ: Gözlük takmak gözü tembelleştirip numarayı ilerletir. DOĞRU: Gözlük takmak gözü tembelleştirmez ve numarayı ilerletmez. Gözlükler mevcut görme kusurunu gidererek net görmemizi sağlar. Gözlük takmak numarayı artırmayacağı gibi takmamak da azaltmaz. Gözümüzün numarasında artış olacaksa gözlük takıp takmamak bunu değiştirmez. Günümüzde çocuklarda göz tembelliğini (ambliyopi) tedavi etmek için gözlük ve kapama tedavisi uygularız. Hal böyleyken gözlüğün tembellik yaptığını söylemek yanlıştır. Gözlük numaramızın artmasını istemiyorsak veya artma hızını yavaşlatmak istiyorsak düzenli beslenmeli, balık tüketmeli ve cep telefonu, tablet karşısında geçirdiğimiz süreyi kısaltmalıyız.
YANLIŞ: Çok ağlamak gözleri kurutur. DOĞRU: Çok ağlamak gözleri kurutmaz, gözyaşı sistemimize bir nevi antrenman yaptırmış olacağımızdan gözleri kurutmak şöyle dursun faydalı olduğunu söylemek daha mümkün.