Giriş
Genelkurmay'dan renkli Atatürk fotoğrafları
98 yıl önce Samsun’a çıkan Ulu Önder Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nın meşalesini yaktı. Bugün milyonlar, Ata’nın açtığı yolda aynı coşkuyla yürüyor
Genelkurmay arşivlerindeki fotoğraflar renklendirildi. Bugüne kadar hep siyah beyaz gördüğünüz fotoğrafları bir de renkli görün.
Atatürk’ün beraberindeki 18 kişiyle 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla birlikte Milli Mücadele’nin meşalesi yakılmış, birkaç yıl içinde yıkılmış bir imparatorluğun küllerinden genç ve çağdaş Türkiye Cumhuriyeti doğmuştu.
Ulu Önder’i İstanbul’dan 16 günde Karadeniz’in hırçın dalgaları arasından Samsun’a taşıyan Bandırma Vapuru’nun kendi tarihi de, tıpkı kıymetli yolcusunun hikâyesi gibi maceralarla dolu.
İşte Atatürk'ün renklendirilmiş fotoğrafları ile birlikte Samsun'a çıkış hikayesi...
Damat Ferit Paşa sadrazam olduktan sonra Mustafa Kemal’i 30 Nisan 1919'da 9. Ordu Müfettişliğine atamış ve Türk'lerin Pontusçulara karşı yürüttüğü direniş hareketlerini kırmak amacıyla görevlendirmişti.
İşgalci İngilizlerin talimatıyla verilen bu görevi, Mustafa Kemal vatanın ve milletin kurtuluşu için kullanacak ve asıl direniş hareketlerini örgütleyerek kurtuluş mücadelesini daha da organize bir şekilde yürütecek.
Yanında rütbeli bazı arkadaşları ile beraber Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra “Bandırma adındaki eski bir vapurla Galata rıhtımından ayrılmıştı. (Bazı tarihçilere göre ise aksine eski, döküntü değil, gayet iyi bir vapurdur)
Pazartesi günü beklenen yolculuğun sonuna gelinir.
Mustafa Kemal, İstanbul’dan başlayan ve Samsun’da sona eren yolculuk esnasında görevli bir askerdir ve giyimi de buna uygundur.
Ancak, Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker değil, sivil olarak hareket edecek.
19 Mayıs 1919 yılında, Samsun'a çıkan Mustafa Kemal, İngiliz denetiminde bulunan bu şehirde Milli Mücadele Hareketi'nin başlayabilmesi için yeterli ortamın bulunmadığını görünce 25 Mayıs 1919 tarihinde Havza'ya geçmişti. Samsun'a çıkışını Mustafa Kemal, Nutuk'ta şu şekilde anlatmış:
1919 yılı Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve manzara: Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durum, Dünya Savaşı'nda yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes Antlaşması imzalamış, Büyük Harbin uzun yılları boyunca, millet yorgun ve fakir bir halde.
Milleti ve memleketi Dünya Savaşı'na sokanlar, kendi hayatları endişesine düşerek memleketten kaçmışlar.
Saltanat ve hilafet makamında bulunan, soysuzlaşmış, şahsını ve yalnız tahtını emniyete alabileceğini hayal ettiği alçakça tedbirler araştırmakta.
Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet aciz, haysiyetsiz, korkak, yalnız Padişahın iradesine tabi ve onunla beraber şahıslarını koruyabilecek herhangi bir duruma razı, Ordunun elinde silahları ve cephanesi alınmış ve alınmakta.
İtilaf Devletleri, Ateşkes Antlaşması'nın hükümlerine uymağa lüzum görmüyorlar. Birer vesileyle itilaf donanmaları ve askerleri İstanbul'da Adana vilayeti Fransızlar, Urfa, Maraş, Gaziantep İngilizler tarafından işgal edilmiş.
Antalya ve Konya'da İtalya askeri birlikleri, Merzifon ve Samsun'da İngiliz askerleri bulunuyor.
Her tarafta yabancı subay ve memurlar ve ajanlar faaliyette. Nihayet başlangıç kabul ettiğimiz tarihten dört gün önce 15 Mayıs 1919'da itilaf Devletleri'nin uygun görmesiyle Yunan ordusu İzmir'e çıkartılıyor.
Bundan başka, memleketin her tarafından Hıristiyan azınlıklar gizli, açık milli emel ve maksatlarını gerçekleştirmeğe, devletin bir an evvel çökmesine, çalışıyorlardı."
Osmanlı Devleti'nin yenik bir şekilde Dünya Savaşı’ndan çıkmış olması ve ağır bir ateşkes antlaşmasının imzalanmış olması, Türk Milleti’nin yorgun ve fakir bir halde bulunması, Padişah ve Damat Ferit Paşa Hükümetinin de aciz ve sadece kendilerinin kurtuluşunu arzu eder durumuna karşın, Mustafa Kemal sadece vatanın ve milletinin kurtuluş mücadelesi ile meşgul olmuştur.
Mustafa Kemal, 22 Haziran 1919 yılında Amasya Genelgesi'ni yayınlamış, daha sonraki tarihlerde de Erzurum ve Sivas Kongrelerini gerçekleştirerek Türk Milleti'nin kurtuluş mücadelesindeki azim ve kararlılığıyla büyük zafere ulaşmıştır.
'BEN 19 MAYIS'TA DOĞDUM'
19 Mayıs; 1981 yılından başlayarak Atatürk’ü Anma Günü olarak da kutlanmaya başlanmıştır. Atatürk, bir söyleşi sırasında : “Ben 19 Mayıs’ta doğdum demiştir. 19 Mayıs bir yandan Ulusal Kurtuluş Savaşımızın başlangıcı öte yandan ülkemizin kurtarıcısı, devletimizin kurucusu Atatürk’ün doğum yıldönümü olarak törenlerle kutlanır.
TARİHTE BU HAFTA
15 Mayıs 1926: Son Osmanlı padişahı Vahdettin ( VI. Mehmet ), İtalya’nın Jan Remo kentinde kalp yetmezliğinden öldü.
16 Mayıs 1919: Mustafa Kemal Paşa, Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak üzere İstanbul’dan Samsun’a doğru yola çıktı.
16 Mayıs 1993: DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, 244 oyla Türkiye’nin 9. cumhurbaşkanı oldu.
19 Mayıs 1881: Mustafa Kemal Atatürk doğdu.
20 Mayıs 1622: Osmanlı İmparatorluğu’nda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı padişah II. Osman’ı öldürdüler. Öldürülen ilk padişah Genç Osman’ın yerine I. Mustafa ikinci kez tahta çıkarıldı.
20 Mayıs 1955: Karadeniz Teknik Üniversitesi, 6594 sayılı kanunla Trabzon’da kuruldu. KTÜ, Türkiye’nin İstanbul ve Ankara illeri dışında kurulan ilk üniversite oldu.
21 Mayıs 1950: Demokrat Partinin 14 Mayıstaki seçimlerden galibiyetle çıkmasıyla Adnan Menderes başbakan, Celal Bayar ise cumhurbaşkanı olmuştur.
MUSTAFA KEMAL PAŞA İLE SAMSUN'A ÇIKANLAR
1. Kurmay Albay Kazım Dirik Müfettişlik Kurmay Başkanı 2. Kurmay Albay Mehmet Arif Ayıcı Kurmay Başkanı Yardımcısı 3. Kurmay Binbaşı Hüsrev Gerede Birinci şube müdürü 4. Binbaşı Kemal Doğan Müfettişlik Topçu Kumandanı 5. Dr. Albay İbrahim Tali Öngören Ordu Sıhhiye Başkanı
6. Dr. Binbaşı Refik Saydam Sıhhiye Başkan Yardımcısı 7. Yüzbaşı Cevat Abbas Gürer Müfettişlik Başyaveri 8. Üsteğmen Muzaffer Kılıç Müfettişlik ikinci Yaveri 9. Yüzbaşı Ali Şevket Öndersev Müfettişlik Emir Subayı 10. Üsteğmen Hayati, Kurmay Başkanı Emir Subayı
11. Yüzbaşı Mümtaz Tünay 12. Yüzbaşı İsmail Hakkı 13. Yüzbaşı Mustafa Süsoy Karargah komutanı 14. Üsteğmen Abdullah, İaşe Subayı 15. Birinci Sınıf Katip Faik Aybars Şifre Katibi
16. Dördüncü Sınıf Katip Memduh Şifre Katibi Yardımcısı 17. 3.Kolordu Komutanı Kurmay Albay Refet Bele 18. Üsteğmen Hikmet Gerçekçi Alb. Rafet Bey'in yaveri
