Giriş
Soru: 10 Ağustos 1977 tarihinde işe başladım. 2006 yılında 8 bin iş günüyle emekli oldum. 545 TL emekli aylığı bağlandı. Şu an 800 TL alıyorum. Emekli aylıklarını artırmak için çıkarılacak yeni kanundan ben de yararlanacak mıyım? Aydınlatırsanız sevinirim. (Süleyman)
Cevap: Önceki hafta salı günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Ömer Dinçer gazetelerde sosyal güvenlik yazan yazarlarla makamında sohbet toplantısı yaptı. Bakanlığa geldikten sonra yaptıkları, yapacakları ve yeni projeleri hakkında bilgi verdi. Yazarların da sorunlarını dinledi. Bu toplantıda emekli aylıkları arasındaki farklılıklar ve bunun yarattığı huzursuzluklar dile getirildiğinde Bakan, ‘bu konuda ne yapılabilir, bu uygulamadan kimler ne kadar mağdur, mali boyutu nedir?’ gibi sorular üzerinde durdu. Bütçeye ne kadar yük getirdiğine baktıktan sonra, şayet bütçe imkânları dâhilinde bir düzeltme mümkünse, gerekli düzeltmeyi yapabileceklerini ifade etti. Maalesef Bakan’ın bu iyi niyetli açıklaması basına farklı ve abartılı bir şekilde yansıtılarak, tüm emekliler boş yere aylık artışı beklentisine sokuldu. Sorun, aynı kazanç tutarı üstünden, aynı gün sayısında prim ödeyen, ancak farklı yıllarda emekli olan kişilerin bugün farklı tutarda aylık almalarından kaynaklanıyor. Henüz ortada bu şekilde aylık alan kaç kişinin olduğuna dair bir tespit ve aylık artırılmasına ilişkin somut bir çalışma yok. Ortaya ne çıkacağı da belli değil. Bakanın da toplantıda ifade ettiği gibi, bu durumda olan emeklilerin tespit edilmesi ve düzeltmenin bütçeye getireceği yükün hesaplanmasından sonra, ne yapılabileceği ortaya çıkacak. Bugün için sadece, tüm emeklilerin aylıklarında artış olmayacağı, kimsenin boş yere hayale kapılmaması gerektiği söylenebilir.
Hasar tazminatını beyan etmenize ve vergi ödemenize gerek yok
Soru: Bir ay önce babamı kaybettik. Babamı kaybettikten 15 gün sonra kardeşim babama ait olan otomobille trafik kazası yaptı. Araç hasar gördü. Sigorta şirketinin ödeyeceği tazminat belli oldu. Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi hazırlıyoruz. Babama ait araç nedeniyle sigorta şirketinden alacağımız hasar tazminatını beyan etmemiz gerekiyor mu? Zehra AYAN
Cevap: Veraset ve İntikal Vergisi’nin konusunu, veraset yoluyla veya ivazsız (karşılıksız-bedelsiz) şekilde bir şahıstan diğer şahsa mal intikali oluşturmaktadır. Babanızdan kalan otomobili, ölüm tarihi itibarıyla rayiç değeri üstünden Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesine yazarak beyan edeceksiniz. Ancak, veraset yoluyla intikal eden aracın, ölüm tarihinden sonra yaptığı kaza sonucu sigorta şirketince ödenen ‘hasar tazminatı’, veraset yoluyla veya ivazsız şekilde bir şahıstan diğer şahsa mal intikali olmadığı gibi, aracın ölüm tarihindeki değerinde bir artış da yaratmadığından, Veraset ve İntikal Vergisi konusuna girmiyor. Dolayısıyla hasar tazminatını beyan etmenize ve üstünden vergi ödemenize gerek bulunmuyor.
Emekli Sandığı’ndan aylık alan yetim aylığı alamaz
Soru: Eşimden ayrıldım. Emekli Sandığı’ndan maaş almaktayım. Dul, yetim aylığından istifade edebilir miyim? T.AYGÖREN
Cevap: Emekli Sandığı’ndan aylık aldığınızdan, ana veya babanızdan dolayı yetim aylığı alamazsınız.
Ortak dava açmazsa kolektif şirket cezayı indirimli ödeyebilir
Soru: Kolektif şirket adına kesilen vergi ziyaı cezasına, indirim talebinde bulunulabilir mi? Cevat KUM
Cevap: Kolektif şirketlerde Gelir Vergisi şirket ortakları adına, vergiye ilişkin vergi ziyaı cezası şirket adına kesilir (Vergi Usul Kurulu Md.333). Bu açıdan kolektif şirket adına kesilen cezaya VUK 376’ncı maddeye göre indirim talep edilebilmesi için, ortaklar adına salınan Gelir Vergisi tarhiyatlarına karşı dava açılmaması gerekiyor. Ortaklar, adlarına salınan Gelir Vergisi tarhiyatlarına karşı dava açmama koşuluyla, kolektif şirket adına kesilen vergi ziyaı cezasına, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde indirim talebinde bulunabilir. İndirim talebinde bulunup vadesinde ödenmesi şartıyla, birinci defada cezanın yarısı, daha sonraki taleplerde üçte biri kaldırılır.
Primi tamamlayıp yaşı bekleyenin prim ödeme zorunluluğu yok
Soru: 18 Ocak 1972 doğumlu bir kadınım. İlk sigorta başlangıcım 1 Ekim 1992. 15 Mart 1993’e kadar ara vermeden çalıştıktan sonra ayrıldım. Sonra 16 Mart 1993-15 Haziran 1998 arasında başka bir işyerinde çalıştım. 17 Haziran 1998’den beri de bugün çalıştığım işyerinde çalışıyorum. İş yerimden kendi rızam ile ayrılırsam, kıdem tazminatı alabilir miyim? Kendi rızam ile ayrılırsam, prim ödeme gün sayım yeterli olduğu halde SSK’ya prim ödemem gerekiyor mu? Ferhan SAT
Cevap: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemeniz olduğundan, kıdem tazminatını alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğünden, ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak işverene ibraz etmeniz durumunda işveren, kıdem tazminatınızı ödemek zorunda. Emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 49 yaşınızı dolduracağınız 18 Ocak 2021’de emekli olabilirsiniz.
SSK’ya daha az prim öder 3 yıl erken emekli olursunuz
Soru: 25 Haziran 1965 doğumluyum. 11 Kasım 1984 tarihinde iki aylık SSK girişim var. 20 Ocak 1989 tarihinden itibaren kesintisiz Bağ-Kur’luyum. Primlerimin hepsini yatırdım. 1989’dan önce askerliğimi yaptım ve 540 gün olarak askerlik borçlanmasını Bağ-Kur’a ödedim. SSK ve Bağ-Kur’dan emekli olmak için hangisi avantajlı? 14’üncü basamaktan prim yatırıyordum. Basamak şartı kalkmış, hayat standardına göre yatırmam isteniyor. Ne zaman emekli olabilirim? Emekli maaşım düşer mi? Süleyman AVCI/TARSUS
Cevap: SSK’dan emekli olmak daha avantajlı. Primi ödenen son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunuyor. Bu şartı yerine getirmek için sigortalı bir işte çalışarak, 1260 gün (3.5 yıl) prim ödemeniz halinde, SSK şartlarıyla emekli olma hakkı elde eder ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. 1 Kasım 2009’dan itibaren sigortalı olarak çalışmaya başlayıp ara vermeden prim öderseniz, Mayıs 2013’te 1260 gün prim ödemenizi tamamlar, 48 yaşınızı dolduracağınız 25 Haziran 2013 tarihinde SSK’dan emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur’da devam ederseniz 20 Kasım 2013’e kadar prim ödeyerek prim ödemenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 51 yaşınızı dolduracağınız 25 Haziran 2016’da Bağ-Kur’dan emekli olabilirsiniz.
