Giriş
Soru: Kanunda ceza, faiz ve gecikme zammının ticari kazançtan indirilemeyeceği belirtiliyor. Kriz nedeniyle zaman zaman geç ödenen elektrik, su, telefon vb. mal ve hizmet faturaları için ödenen gecikme zammı ve faizleri gider yazamazsak, bunları ne yapacağız? Sonuçta bunlar için yapılan ödemeler işletmenin kasasından çıkıyor. Burhan ÖZİPEK
Cevap: İşletmede tüketilen veya kullanılan elektrik, su, telefon vb. mal ve hizmet faturalarının geç ödenmesi nedeniyle ödenen gecikme zammı veya gecikme faizleri, ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınır. Bu ödemeler kanunda belirtilen ceza, gecikme zammı ve faizi niteliğinde değildir. Bunlar genelde geç ödenmeden kaynaklı ve sözleşmeye dayalı vade farkları mahiyetindeki ödemelerdir.
Askerliğinizi borçlanırsanız bir yıl erken emekli olursunuz
Soru: 23 Ağustos 1963 doğumluyum. 1 Ocak 1982 tarihinde ilk sigorta girişimi yaptım. 695 gün prim ödedim. 30 Kasım 1983’te askere gittim. 18 ay askerlik yaptım. Askerlikten sonra 1580 gün sigortalı olarak çalıştım. SSK’ya toplam 2275 gün prim ödedim. 5 Haziran 1990 tarihinden itibaren Bağ-Kur’luyum. Ne zaman emekli olurum? Askerlik borçlanmasını yapsam, erken emekli olabilir miyim? Mahmut COŞKUN
Cevap: Bağ-Kur’da emekli olmak için 25 tam yıl prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 48 yaşınızı dolduracağınız 23 Ağustos 2011’de emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde 47 yaşınızı dolduracağınız 23 Ağustos 2010 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması bir yıl erken emekli olmanızı sağlar.
BAŞLANGIÇ TARİHİNİZ SSK’YI AVANTAJLI KILIYOR
Soru: 1977’de sigortalı olarak çalışmaya başladım. SSK’ya 1194 gün prim ödedikten sonra 1995’te ayrıldım. 24 Nisan 1999’da Bağ-Kur’lu oldum ve hiç ara vermeden 1 Ekim 2009’a kadar prim ödedim. Hala da ödemeye devam ediyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Doğum tarihim 25 Ağustos 1958. Sait BALLI
Cevap: Bağ-Kur’da kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için 15 tam yıl prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Yaklaşık olarak 15 ay daha prim ödeyerek, 13 yıl 9 ay olan prim ödemenizi 15 tam yıla tamamlamanız şartıyla 58 yaşınızı dolduracağınız 25 Ağustos 2016 tarihinde Bağ-Kur’dan kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz. Sigortalı bir işe girerek 1260 gün (3.5 yıl) prim ödemeniz halinde SSK’dan da emekli olabilirsiniz. Başlangıç tarihiniz SSK’dan emekli olmanızı avantajlı kılıyor.
Normali, kıdem tazminatının emekli olduğunda ödenmesidir
Soru: 15 Nisan 1986 sigorta başlangıcımdan şu ana kadar 6500 günüm var. Askerliği yatırırsam ne zaman, yatırmazsam ne zaman emekli olurum? Apartmanda görevliyim. 21 Haziran 2002’de başladım. 1 Eylül 2009’a kadar olan kıdem tazminatını vermek istiyorlar. Ne kadar alırım? Sizce almalı mıyım? Zararı olur mu? A.S.D.
Cevap: Doğum tarihinizi ve askerlik yaptığınız tarihi ve askerlik sürenizi bildirmemişsiniz. Sorunuzu sigorta başlangıç tarihinden önce 20 ay askerlik yaptığ›nız varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Askerliğinizi borçlanmazsanız 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olarak, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 15 Nisan 2011 tarihinde, 49 yaşınızı da doldurmanız şartıyla emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanmanız halinde, 48 yaşınızı dolduruyorsanız hemen, doldurmuyorsanız 48 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Girdi-çıktı yaparak kıdem tazminatınızı ödemek istedikleri anlaşılıyor. Çalışmanıza devam ettiğiniz için ödenen kıdem tazminatı avans mahiyetindedir. Her bir yıl çalışmanıza karşılık, son aldığınız brüt ücret kadar tazminat ödenmesi gerekir. Ancak, brüt ücrete düzenli ve devamlı olarak sağlanan menfaatlerin de ilave edilmesi gerekiyor. Örneğin, varsa oturduğunuz dairenin aylık emsal kira bedeli, apartmanın ödediği elektrik, su, doğalgaz faturalarının aylık tutarlarının kıdem tazminatına esas ücrete ilave edilmesi gerekir. Sonuç olarak brüt ücretiniz ve ücretinize yapılacak ilaveler sonucunda bulunan tutarın 7.25 katı kadar kıdem tazminatı alırsınız.
Girdi-çıktı yapacakları için ileride emekli olduğunuzda mahkemeye giderseniz tüm çalışma dönemleri için en son aldığınız aylık üstünden kıdem tazminatı hesaplanır. Alacağınız kıdem tazminatı avans olarak düşülür ve kalan tazminat tutarını alabilirsiniz. Bu yolla kaybınız olmaz. Ancak esas olan, emekli olduğunda kıdem tazminatınızın ödenmesidir.
Avukat otomobile ödediği KDV’yi gider yazabilir
Soru: Serbest çalışan avukat, işinde kullanmak üzere aldığı otomobilin KDV’sini indirim konusu yapabilir mi? Yapamazsa ödediği KDV ne olacak? Muzaffer BÜYÜK
Cevap: Binek otomobilin alımı sırasında ödenen KDV indirim konusu yapılamaz (KDVK Md. 30, 58). Avukat işinde kullanmak için aldığı otomobil için ödediği ve indirim konusu yapamadığı KDV’yi ya otomobilin maliyetine eklenerek amortisman ayırmak suretiyle gider yazılarak ya da doğrudan gider yazılmak suretiyle yok edebilir (GVK Md. 68/10).
110 gün daha prim öderseniz SSK şartlarına tabi olursunuz
Soru: 6 Haziran 1962 doğumluyum. Sigorta ile ilgili bilgilerime bakarak bana ne zaman emekli olacağımı söyleyebilir misiniz? 1 Aralık 1985 ile 16 Mayıs 1987 yılları arasında 133 gün SSK’da hizmetim var. 6 Ocak 1992 ile 31 Ocak 2005 yılları arasında 13 yıl 25 gün (4705 gün) Bağ-Kur hizmetim var. 1 Şubat 2005 ile 30 Ağustos 2009 arasında 1150 gün de SSK hizmeti var. Ayrıca 6 Temmuz 1983 ile 7 Mart 1985 arasında 20 ay (600 gün) askerlik yaptım. Bağ-Kur’a borçlandım. 30 Aralık 1999’da ödedim. Bu bilgilere göre ne zaman emekli olabilirim? Hüseyin ÖZÇELİK
Cevap: SSK şartlarıyla emekli olmanız daha avantajlı. Ancak, SSK şartlarıyla emekli olabilmeniz için 110 gün daha prim ödeyerek, tekrar sigortalı olduğunuz 1 Ocak 2005 tarihinden sonraki 1150 gün olan prim ödemenizi 1260 güne tamamlayarak, primi ödenen son yedi yıl içinde SSK’ya Bağ-Kur’dan fazla prim ödemiş olma durumuna geçmeniz gerekir.
Çalışarak 110 gün daha prim öderseniz, SSK’da emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan 110 günden başka prim ödemeseniz de 48 yaşınızı dolduracağınız 6 Haziran 2010 tarihinde emekli olabilirsiniz
