Giriş
Konuşmak ne kadar önemlidir değil mi? Çocuğumuz bebeklikten çıkar, derdini anlatarak hayatınızı kolaylaştırır. Anne-baba o mutlu anı işte bu nedenle hep bekler. Bazen beklendiği zamanda gelişme olmaz; çocuk konuşmaz.
Kimi aile meraklanır, kimi komşunun aile büyüklerinin sözüyle rahattır, umursamaz: “Nasıl olsa konuşacak, erkek çocuk geç konuşur”... Oysa iki yaklaşım da yanlış. Ailenin uyanık olması ama evhamlı olmaması, en iyisi.
Çocuğun geç konuşması pek çok nedene bağlı olabilir. Bunlardan biri de duyma problemi. İyi de bu nasıl anlaşılır?
Doğduğunda yapılan işitme-tarama testi normal çıksa bile çocuğun belli dönemlerdeki işitme ve konuşma gelişimlerinin aşağıdaki bilgiler doğrultusunda değerlendirilmesi gerekir. Aksi gözlenen durumlarda ise takip şart.
0-3 ay: -Ani bir ses duyduğunda sıçramalı.
-Onunla konuştuğunuzda susmalı veya gülmeli.
-Sesinizi tanımalı, ağlıyorsa susmalı.
-Meme emerken ses duyduğunda emmeyi artırmalı veya azaltmalı.
-Memnuniyetini ifade eden sesler çıkarmalı.
-Farklı ihtiyaçlarını anlatmak için farklı şekilde ağlamalı.
-Sizi gördüğünde gülmeli.
4-6 ay: -Gözlerini sesin geldiği yöne çevirmeli.
-Sesinizin değişen tonuna tepki göstermeli
-Ses çıkaran oyuncakları fark etmeli.
-Müzik dikkatini çekmeli.
-Konuşmaya daha çok benzeyen ve içinde “p,b,m” sesleri barındıran sesler çıkartmalı.
-Memnuniyetini ve şikayetini belirten sesler çıkarmalı.
7-12 ay: -“Ce-e” tarzı oyunlardan ve tekerlemelerden hoşlanmalı.
-Sesin geldiği yöne dönüp bakmalı.
-Bardak, ayakkabı, süt gibi basit nesnelerin isimlerini tanımalı.
-“Buraya gel”, “Biraz daha ister misin?” gibi basit isteklerinize cevap vermeli.
-Agulaması uzun ve kısa grup seslerden oluşmalı.
-Dikkat çekmek için konuşma ve ağlama dışında bazı sesleri kullanmalı.
-Farklı konuşma seslerini taklit etmeli.
-Çok net olmamakla beraber 1-2 kelimesi olmalı (bay bay, mama, baba gibi).
1-2 yaş: -Sorulduğunda vücudunun bazı bölümlerini göstermeli.
-“Topu yuvarla”, “Bebeği öp” gibi emirleri yerine getirmeli. Basit hikayeleri, şarkıları ve tekerlemeleri dinlemeli.
-Bir kitaptan, ne olduğunu sorarak resimler gösterdiğinizde bazı nesneleri doğru işaret etmeli.
-Her ay daha fazla yeni kelime söylemeli.
-2 kelimeyi yan yana kullanabilmeli. 2-3 yaş:
-“Git-dur”, “içinde-üstünde”, “büyük-küçük” gibi farklılıkları anlayabilmeli.
-“Kitabını al ve masanın üstüne koy” gibi iki bölümden oluşan istekleri yerine getirebilmeli.
-Hemen her şeyin adını söyleyebilmeli.
-2-3 kelimelik cümleler kurabilmeli.
3-4 yaş: -Başka odadan seslendiğinizde sizi duymalı.
-Televizyonun sesini aile bireylerininkiyle aynı yükseklikte dinlemeli.
-Anaokulunda veya bir arkadaşının evinde başına gelen bir şeyi anlatabilmeli.
-Aile fertleri dışındakiler de konuştuklarını anlayabilmeli.
-4 veya daha fazla kelimeden oluşan cümleleri sıklıkla kullanabilmeli.
4-5 yaş: Kısa hikayeler dikkatini çekmeli ve hikayeyle ilgili basit sorulara cevap verebilmeli.
-Söylenenlerin çoğunu anlayabilmeli.
-Çıkardığı sesler yaşıtlarınınki kadar net olmalı.
-Hikaye anlatırken konuya bağlı kalabilmeli.
-S, L, R, V, Z, K, Ş dışındaki bütün harfleri doğru şekilde söyleyebilmeli.
-Diğer aile bireyleriyle aynı dil kurallarını kullanabilmeli.
(31.08.2013 tarihli Cumartesi Postası ekinden alınmıştır.)
