Giriş
Soru: 6 Mart 1973 doğumlu kadın sigortalıyım. 1 Ekim 1990’da SSK’lı oldum. 1743 gün prim ödedim. Şu an çalışmıyorum. Çalışmayı da düşünmüyorum. Hangi şartlarda emekliliği hak ediyorum? O.SÖNMEZ Cevap: SSK’da 20 yıl sigorta, 5450 gün prim ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. 3707 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5450 güne tamamlamanız şartıyla 6 Mart 2020’de emekli olabilirsiniz. Ancak, bu şartlarla emekli olabilmeniz için isteğe bağlı olarak 81 ay (2430 gün) prim ödedikten sonra, isteğe bağlıdan çıkıp, kalan 1277 gün prim eksiğinizi sigortalı bir işte çalışarak ödemeniz gerekiyor. Aksi takdirde SSK şartlarıyla emekli olmazsınız. Çalışmayı düşünmezseniz, Bağ-Kur’a 3657 gün isteğe bağlı prim ödeyerek prim ödemenizi 5400 güne tamamlayarak, 6 Mart 2031’de kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.
Hangi işi yaparsanız yapın yetim aylığınız kesilir
Soru: Babamın vefatı nedeniyle SSK’dan maaş alıyorum. Bir işyeri açmak istiyorum. Ancak işyeri açtığımda maaşımın kesileceğini söylüyorlar. İşyeri açarsam maaşımın kesilmemesi için ne yapmam lazım? İşe göre aylık kesilmesi değişiyor mu? Nuray ÖZKAN Cevap: Kendi nam ve hesabınıza işyeri açtığınızda, 4/b sigortalısı (Bağ-Kur) olmak zorundasınız. SSK, sigortalı olarak çalışanlara yetim aylığı ödemediğinden aylığınızı keser. Esasında aylık bağlatırken, sigortalı çalışmaya başladığınızda aylığınızı kestireceğinize dair taahhütname imzaladınız. Hangi işi yaparsanız yapın, çalışmaya başladığınızda SSK’dan aldığınız yetim aylığını kestirmek zorundasınız.
Kira geliri istisna tutarı her mirasçıya ayrı uygulanır
Soru: Babamızdan kalan bir evimiz mevcut. Bu evi kiraya veriyoruz ve kira gelirini 4 kardeş ve anne arasında paylaşıyoruz. Bu durumda kira gelir vergisi matrahı kişisel olarak bakıldığında aşılmamış olduğundan beyan edilmesi, dolayısıyla vergilendirilmesi gerekmiyor. Ama toplam olarak bakarsak kira gelir vergisi matrahı aşılıyor ve vergilendirilmesi gerekiyor. Bu durumda nasıl bir yol izlememiz gerekiyor? Ercan OKAY Cevap: Babanızdan kalan dairenin kiralarını kanuni mirasçılar olarak, miras hisseleriniz oranında paylaşıyorsanız, her mirasçı aldığı kiranın yıllık tutarını, konut kira geliri istisna tutarı (2009 yılına ilişkin had 2600 lira) ile karşılaştıracak. Elde ettiği kira geliri tutarı, konut kira geliri istisna tutarını aşanlar, gelirini beyan edecekler, aşmayanlar beyan etmeyecek. Örneğin, 2009’da konuttan 12 bin lira kira aldığınızı varsaydığınızda, anneniz yüzde 25 miras hissesi ile 3000 lira, 4 kardeşinizin her biri yüzde 18.75 miras hissesi ile 2250 lira kira elde etmiş olacak. Anneniz 2009 yılı istisna tutarı olan 2600 lira aşan tutarda kira geliri elde ettiği için, kira gelirini beyan edecek. Kardeşleriniz ise 2400 liralık istisna tutarından az kira geliri elde ettiği için, kira gelirlerini beyan etmeyecek.
Varlık barışı kapsamında altın beyan edebilirsiniz
Soru: Bilanço esasında defter tutan tüccar, varlık barışı kapsamında altın beyan edebilir mi? Beyan edilebilirse, beyanda nasıl bir yol izleyecek? Samet KILIÇ Cevap: Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak, 1 Haziran 2009 itibarıyla defterler, kayıtlarında işletmelerinin öz kaynakları arasında yer almayan altını, varlık barışı kapsamında beyan edebilirler. İzlenecek yol şu: Beyan edilecek altın öncelikle banka veya aracı kurumlarda açılacak hesaplara rayiç bedel üstünden (beyan tarihindeki gerçek değeri) yatırılacak ve daha sonra (en geç yıl sonuna kadar) bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek. Beyan edilen değer üstünden hesaplanan yüzde 5 vergi, tahakkuk tarihini takip eden ay sonuna kadar ödenecek. Bu şekilde beyan edilen varlıklar, beyan tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde (kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota, bordo gibi yetkililerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürütenler 45 gün içinde) yasal defterlerde pasifte açılacak özel fon hesabına kaydedilecek. Sermayenin cüz’ü addolunan bu fon hesabı, beyan tarihinden itibaren altı ay içinde sermayeye ilave edilecek.
Yurtdışı çalışma sürenizi borçlanarak kısmi emekli aylığı tam aylığa çevirebilirsiniz
Soru: 10 Mart 2009’da emeklilik için müracaat ettim. Yurtdışı çalışmamdan 1835 gün aldılar ve emekliliğime hak kazandım. Ancak, bunu yurtdışından gün olarak almışlar. Ben prim olarak aldıklarını zannediyordum. Bana borçlanma yapacak mısın, diye sormadılar. Ben de bilmediğim için herhangi bir girişimde bulunmadım. Ankara’dan maaşımın az olacağını söylediler. Bunun üzerine ‘Emekli olduktan sonra, yurtdışı servisinden dilekçe yazıp borçlanma yapabilirsin’ dediler. Bu konuda beni aydınlatır mısınız? Ali YEŞİLYURT Cevap: Talebiniz doğrultusunda SGK (sosyal güvenlik kurumu), aramızda sosyal güvenlik sözleşmesi olan yabancı ülkedeki hizmet süreniz ile Türkiye’deki hizmet sürenizi birleştirerek, kısmi aylıkla emekli ederek aylık bağlamış. Kurum, ne talep ederseniz o yönde işlem yapar. Sigortalının istemi dışında kimse kendi kafasına göre aylık bağlamaz. Ancak, bir kaybınız yok. Yurtdışı çalışma sürenizin normal emekli aylığı bağlanması için yeterli olan kısmını borçlanarak, kısmi aylığı normal emekli aylığına da çevirebilirsiniz.
Tüm çalışma dönemindeki prime esas kazanç tutarının emekli aylığına etkisi var
Soru: 7 Mayıs 1970 doğumluyum. 20 Aralık 1989’da SSK’lı oldum. 5140 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Maaşı hesaplanırken ne dikkate alınıyor? Ali Mebrur ONDER Cevap: 25 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 385 gün daha prim ödeyerek prim ödemenizi 5525 güne tamamlamanız şartıyla 7 Mayıs 2022’de emekli olabilirsiniz. Emekli aylığını prim ödeme gün sayısı ve üstünden prim ödenen kazanç tutarı belirliyor. Yüksek tutarda emekli aylığı almak için tüm çalışma dönemindeki prime esas kazanç tutarının ortalamasını yükseltecek kadar süre gerekiyor. Prime esas kazancın tavan tutarından prim ödeyenler yüksek emekli aylığı alıyor. Emekli olacağınız tarihe kadar prime esas kazancın tavan tutarı üstünden prim öderseniz emekli aylığınız yüksek olur. 3
600 günle 56 yaşında emekli olabilirsiniz
Soru: 6 Ekim 1959 doğumluyum. 1 Temmuz 1994’te SSK’lı oldum. 4550 gün primim var. 3600 gün durumundan yararlanabilir miyim? Nergiz GÜNEY Cevap: 3600 gün durumundan neyi kastettiğinizi anlayamadık. Ancak, 3600 günle şunlardan yararlanabilirsiniz: 1) 3600 günle, 56 yaşınızı dolduracağınız 6 Ekim 2015’te emekli olabilirsiniz. 2) 15 yıl süreniz ve 3600 gün prim ödemeniz olduğundan işinizden kıdem tazminatını alarak ayrılabilirsiniz.
